«انتظار» از نظر معنای لغوی به معنای چشم‌به‌راه‌بودن است[۱]. و در اصطلاح، حالتی است روحی و نفسانی که موجب آمادگی برای آنچه انتظارش را می‌کشند میشود. ضدّ آن، یأس و ناامیدی است[۲] و در اصطلاح مهدویت به معنای چشم به راه آمدن واپسین ذخیره‌ی الهی و برپایی حکومت عدل در سراسر جهان است.
در سخنان معصومین علیهمالسلام، چنان مقام و منزلتی برای منتظران راستین حضرت آورده شده که انسان را شگفت‌زده می‌کند. در اینجا به برخی از فضائل منتظران با استفاده از روایات اشاره میشود. منتظران راستین، برترین مردم همه‌ی روزگاران هستند[۳]، بسان حاضران در خیمه‌ی آن حضرت هنگام ظهور می‌باشند[۴] ثواب ایشان همانند پاداش نمازگزار و روزه‌دار است[۵]. آنان بسان مجاهدان در راه خدا در رکاب رسول خدا (ص) هستند[۶]. پاداش هریک از آنان برابر با هزار شهید از شهدای صدر اسلام است[۷].
یکی از مهمترین و واجبترین امور، ادا کردن حق کسی است که بر عهدهی ما حقی دارد. بدون تردید، کسی که از تمام مردم حقّش بر گردن ما افزونتر است، از همه بیشتر و بهتر، احسانش شامل حال ما میشود. آن کسی است که خداوند انتظار فرجش را بهترین اعمال ما قرار داده است. انتظار فرج، فراتر از انتظار معمولی است. یعنی انتظاری همراه با آگاهی، بصیرت، درایت، معنویت، آمادگی، حقگرایی، عدالتخواهی و… .
به عبارت روشنتر، انتظار فرج، شناخت حق و شناختن رهبر و امام حق و انتظار یاری رساندن به او است. چنین شخصی در غیبت امام، چنان رفتار می‌کند که گویا در زمان ظهور ایشان زندگی می‌کند.
در ذکر دلایل برتری و فضیلت انتظار، موارد بسیاری در احادیث و روایات نقل شده‌اند که در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره میکنیم.
روایت زیبایی از امیرمؤمنان علی (ع) اشاره به این موضوع دارد. از دیدگاه ایشان، انتظار فرج، محبوبترین عمل نزد خداوند است. ایشان میفرمایند: «منتظر فرج از جانب خدا باشید و از رحمت و دستگیری خداوند ناامید نباشید. همانا دوستداشتنیترین کارها در پیشگاه خدای عزّ و جلّ انتظار فرج است».
امام صادق (ع) فرمودند: «اَفْضَلُ اَعْمالُ شِیَعتُنا اِنْتِظارُ الْفَرَج، مَنْ عَرَّفَ هذا الأَمْر فَقَدْ فَرَجَ عَنْهُ بِاِنْتِظارِهِ[۸]؛ بهترین عمل شیعیان ما انتظار فرج است. هرکس که این امر را بشناسد، با همین انتظاری که دارد، فرج برای او حاصل میشود».
امام سجاد (ع) نیز میفرمایند: «اِنْتِـظارُ الْفَرَجِ مِـنْ اَعْـظَمِ الْفَـرَجِ [۹]؛ انتظار فرج، خود از بزرگترین گشایشها است».
در پاسخ به اینکه چرا این همه فضیلت و پاداش برای انتظار ذکر شده است، شاید بتوان گفت:
۱- انتظار، پیوند شیعه با امام: ولایت و امامت، رکن اصلی مکتب تشیّع است. از دیدگاه شیعه، پذیرش ولایت معصومین علیهمالسلام تسلیم بودن در برابر امام و حجّت عصر، سرآمد همه‌ی فضیلت‌ها و شرط اساسی قبولی همه‌ی اعمال عبادی است.
انتظار در زمان غیبت به نوعی، اعلام پذیرش ولایت و امامت واپسین امام از سلسله‌ی ائمه علیهمالسلام است و همین انتظار موجب میشود که ارتباط قلبی و معنوی، حفظ شده و آن‌ها در همه‌ی اعصار از فیض وجود ایشان برخوردار باشند.
۲- انتظار، عامل پویایی و سازندگی فرد و جامعه: انتظار، نقش مهمی در سازندگی، پویایی و اصلاح فرد و جامعه در زمان غیبت دارد، و اگر انسان منتظر، به وظایفی که برای او شمرده شده عمل کند، به وظیفه‌ی خود عمل کرده و از جایگاه و مرتبه‌ی والایی برخوردار میشود.
[۱] علی‌اکبر دهخدا، لغتنامه، کلمه «انتظار»
[۲] مکیال‌المکارم، موسوی اصفهانی
[۳] کمال‌الدین و تمام‌النعمه، ج۱، ص۳۱۹، ح۲
[۴] اصول کافی، ج۲۲، ح۲؛ کمال‌الدین و تمام‌النعمه، ج۲، ص۳۵۷
[۵] اصول کافی، ج۲، ص۲۲۲، ح۴
[۶] کمال‌الدین و تمام‌النعمه، ج۱، ص۳۱۷، ح۳؛ عیون اخبارالرضا، ج۱، صص ۶۸، ۳۶
[۷] کمال‌الدین و تمام‌النعمه، ج۱، ص۳۲۳، ح۶
[۸] مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج۵۲، ص۱۱۰
[۹] همان، ص ۱۲۲، ح۴
