حکومت محمدی و حکومت مهدوی

با توجه به دیدگاه اسلامی،حکومت فاضله حکومتی است، مبتنی بر نظام رهبری، الهی که می تواند نبی یا امام باشد که جامعه را در تمام ابعاد و جنبه ها به سمت رشد اخلاقی و کمال مطلوب انسانی، مدیریت و راهبری می کند و باورها و رفتارهای مردم را اصلاح می کند.^۱ چنین حکومتی جامع تمام فضایل، نیکی ها و محاسن اخلاقی و عقلی است و هم در مقام عمل و اجرا، همه آنها را در جامعه محقق می سازد. هم مدافع و حامی ارزش ها و هنجارهای اخلاقی و دینی است و هم ابزار زندگی صنعتی و علمی بشر را برای تحقق کمالات انسانی (عبادت و عبودیت و تقرب به خدا) به کار می گیرد و جامعه را زنده و انسانیت را احیا می کند.^۲

در دولت و حکومت مهدوی که برگرفته از حکومت محمدی است همه امور فاضله و الهی است. از یک سیاست فاضله شروع و به یک هدف فاضله ختم می شود.^۳

پیامبر(ص) می فرماید: « سیره و سنت او سیره و سنت من است. مردم را بر دین و آیین من به پا خواهد داشت.»^۴

وجوه مشترک حکومت محمدی (ص) و حکومت مهدوی (ع) :

الف) برنامه ها: سه محور عمده برنامه های حکومت محمدی و مهدوی عبارتند از : ۱- برنامه های فرهنگی  ۲- برنامه های اجتماعی ۳- برنامه های اقتصادی

جوامع بشری به دور از تعالیم الهی و معنویات به انحطاط فرهنگی گرفتار می شوند. لذا باید رهبر جامعه فاضله در قدم اول به انقلاب فرهنگی در جامعه بپردازد.

در قدم دوم رهبر جامعه باید برنامه صحیحی را که ضامن حیات واقعی جامعه و برخوردار شدن افراد از حقوق الهی و انسانی است، جایگزین روشهای ظالمانه – که به هرج و مرج و فساد و تباهی جامعه منجر شده – نماید.

و  در قدم سوم برای رشد همه افراد، باید  به برنامه های اقتصادی پرداخته شود و مواهب طبیعی در اختیار همه طبقات جامعه قرار گیرد.^۵

۱- برنامه های فرهنگی

الف) رشد دانش: رسول خدا (ص) به شدت مردم را به فراگیری علم و دانش دعوت می نمود، طلب علم را برای هر مرد و زنی فریضه می دانستند. حتی آنان را به طلب علم ولو در دور دست ها (خاور دور و چین)^۶ دعوت می نمودند. در عصر حضرت مهدی (ع) که ادامه دهنده راه اوست علوم به اوج شکوفایی خواهد رسید؛ آن هم نه به اندازه ای که بر پیامبران و اولیاء گشوده بود؛ بلکه بیش از سیزده برابر آن چه آنان از دانش بهره داشته اند. بنابراین علم رشد و پیشرفتی شگفت انگیز خواهد داشت و بشر به اوج علمی می رسد.

امام صادق (ع) می فرمایند: «علم و دانش ۲۷ حرف است و همه آن چه پیامبران آورده اند تنها دو حرف آن است و مردم تا کنون جز با دو حرف آن آشنایی ندارند. و هنگامی که قائم ما قیام کند، ۲۵ حرف دیگر را بیرون می آورد و آن را بین مردم نشر و گسترش می دهد و آن دو حرف را نیز ضمیمه می کند و مجموع ۲۷ حرف را در میان مردم منتشر می کند».^۷

ب) احیای کتاب و سنت:  همانطور که رسول خدا (ص) احیا کننده سنن فراموش شده و اصلاح کننده تعلیمات تحریف یافته پیشینیان خود بوده، در زمان حکومت مهدی (ع) تعالیم روح بخش قرآن، وارد عرصه های گوناگون زندگی بشر گردیده و سنت که همان گفتار و رفتار پیشوایان دینی است در همه جا به عنوان بهترین الگوی زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرد و عملکرد همگان با معیار قرآن سنجیده می شود. در این قسمت حضرت دین جدیدی را عرضه نمی کند؛ اما به سبب انحراف مردم از اسلام واقعی، حضرت دوباره به دین اسلام دعوت نموده و تمام احکام را اجرا می کند.

حضرت علی (ع) می فرمایند: گویی هم اکنون شیعیان خود را می بینم که در مسجد کوفه، خیمه ها زده اند و تفسیر و توضیح قرآن را بدان گونه که نازل شده به مردم می آموزند. همین تعلیم و تعلم قرآن نقطه شروعی برای ترویج فرهنگ قرآنی و حاکمیت قرآن و احکامش در حوزه های فردی و اجتماعی است.^۸

ج) مبارزه با بدعت ها: همان طور که حضرت رسول (ص) با بدعت ها و عادات زشت اعراب جاهلیت به مبارزه پرداخت و رسومی همچون زنده به گور کردن دختران را در هم کوبید، فرزند حضرت نیز با این بدعت ها که وارد نمودن اندیشه و آراء شخصی در دین است به مبارزه خواهد پرداخت.  امام علی علیه السلام در معرفی بدعت گذاران می فرماین : « بدعت گذاران کسانی هستند که با فرمان خدا و کتاب او و پیامبرش مخالفت می ورزند و بر اساس رای و هواهای نفسانی خود عمل می کنند.»^۹

امام باقر (ع)  می فرمایند: هیچ بدعتی را وانگذارد مگر این که آن را از ریشه برکند و از هیچ سنتی نمی گذرد مگر این که آن را برپا خواهد کرد.^۱۰

د) رشد معرفت و فضایل اخلاقی:  رسول خدا (ص) مبعوث شد تا افراد را به سمت برترین کمالات معنوی و فضیلت های اخلاقی سوق دهد و خود قرآن نیز آن حضرت را بهترین الگوی رفتاری برای همه افراد معرفی نموده است. خداوند عزوجل در قرآن می فرمایند: لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ^۱۱

به دلیل بی توجهی مردم به تعایم قرآن و راهنمایی های اهل بیت، جوامع بشری از جمله جوامع مسلمین دچار انحطاط اخلاقی گردیده اند لذا حضرت مهدی (ع) به ترویج ارزش های اخلاقی و عقلی خواهد پرداخت.

در برخی از روایات آمده است: زمانی که قائم ما قیام کند، دست خود را بر سر بندگان قرار خواهد داد و عقل های ایشان را جمع خواهد کرد و اخلاق آنها را به کمال خواهد رساند.^۱۲

۲- برنامه های اجتماعی

الف) احیا و گسترش امر به معروف و نهی از منکر: همان طور که پیامبر (ص) سفارش های زیادی جهت برپایی فریضه امر به معروف و نهی از منکر داشتند، حضرت مهدی (عج) در راستای رسالت الهی خویش حرکت نموده و این دو فریضه بزرگ را که تمام واجبات الهی به سبب آن به پا داشته می شود به صورت گسترده به اجرا درخواهد آورد. امام باقر (ع) در این زمینه می فرمایند: « مهدی و یاران او امر به معروف و نهی از منکر می کنند.»^۱۳

ب) اجرای حدود الهی: حضرت رسول (ص) مبعوث شد تا احکام و حدود الهی را برای سعادت بشر به اجرا درآورد و از سقوط و نابودی جامعه بشری جلوگیری نماید. در حکومت امام مهدی نیز با کسانی که به حقوق دیگران تجاوز می نمایند و احکام الهی را زیر پا می گذارند و چهارچوب قانون را رعایت نمی کنند مقابله می شود و حدود الهی درباره متجاوزان اجرا می گردد. در روایتی از امام جواد (ع) آمده است: « مهدی حدود الهی را اقامه و اجرا خواهد کرد.»^۱۴

۳- برنامه های اقتصادی

برنامه های اقتصادی حکومت حضرت مهدی (ع) همچون حکومت حضرت رسول (ص) بهره برداری کامل از معادن و منابع زیرزمینی و مواهب طبیعی است.

الف) رشد کشاورزی: در آن زمان پس از قحطی ها و خشکسالی های فراوان، دگرگونی های شگفت انگیزی در بخش کشاورزی پدید می آید و مواد غذایی در جامعه فراوان می شود، باران پی در پی می باردد و رحمت الهی به سوی انسان ها سرازیر می شود.

رسول خدا (ص) می فرمایند: « هنگامی که حضرت مهدی (ع) در امت من ظاهر شود، زمین محصول، میوه و گل های خود را می رویاند و آسمان بارانش را فرومی ریزد.»^۱۵

ب) توزیع برابر و عادلانه ثروت و دارایی ها: همان طور که حضرت رسول (ص) سعی در تقسیم بیت المال و ثروت ها در میان فقرای جامعه صدر اسلام داشت، حضرت مهدی (ع) نیز به تبعیت از جد بزرگوارش از انباشته شدن ثروت در بخشی از جامعه خودداری می کند و آن را در اختیار همگان قرار می دهد و در نتیجه مردم بی نیازی واقعی را خواهند دید و در جامعه مهدوی آن عصر حتی یک فقیر هم وجود ندارد و مردم از لحاظ مادی و معنوی بی نیاز می گردند.

امام باقر (ع) می فرمایند: «  وقتی قائم خاندان پیامبر (ص) قیام کند اموال را به مساوی تقسیم می کند و در میان خلق به عدالت رفتار می کند.»^۱۶

– پی نوشت ها :

^{۱- اقتباس از جهان آینده، ص۲۲۳}

^{۲- آینده جهان، ص۲۳۳۳و ۲۳۲}

^{۳- همان، ص۲۳۴}

^{۴- کمال الدین، ج۲، ص۴۱}

^{۵-  نگین آفرینش، ص ۱۵۴ و ۱۵۵}

^{۶- اطلبوا العلم ولو بالصین}

^{۷- بحارالانوار، ج۵۲،ص۳۳۶}

^{۸- نگین آفرینش، ص۱۵۵}

^{۹- میزان الحکمه ، محمد محمدی ری شهری، ح ۱۶۳۲}

^{۱۰- نگین آفرینش، ۱۵۷-۱۵۹}

^{۱۱- نحل/۹۰}

^{۱۲- نگین آفرینش، ص۱۵۶}

^{۱۳- نگین آفرینش، ص۱۶۲}

^{۱۴- بحار الانوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ح۴، باب ۲۷}

^{۱۵- چشم اندازی به حکومت مهدی، ص ۱۳۷- ۱۳۸}

^{۱۶-  نگین آفرینش، ص۱۶}