عشق به صاحب الزمان (عج)، کلید درب بهشت
به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین حدائق، قائم مقام بنیاد و موسسه فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) در ادامه سلسله مباحث مهدویت با موضوع جمعه های مهدوی و شرح بایسته های عصر انتظار و در ادامه تبیین محبت به امام عصر (عج) طی یادداشتی عنوان کرد:
قالَ الصّـادِقُ ع :
«إنَّ اللّه تَبارَکَ وَ تَعـالى أَوجَبَ عَلَیْکُمْ حُبَّـنا وَ مُوالاتَنا وَ فَرَضَ عَلَیکُمْ طاعَتَنا. ألا فَمَنْ کانَ مِنّا فَلْیَقتَدِ بِنا. فَإنَّ مِن شَأنِنا ألوَرَعَ وَالإجتِهادَ وَأداءَ الأمانَهِ إلَى البَرِّ وَالفاجِرِ وَصِلَهَ الرَّحِمِ وَ إقْراءُ الضَّیْفِ وَالعَفوُ عَنْ المُسىءِ وَ مَنْ لَمْ یَقْتَدِ بِنا فَلَیسَ مِنّا»
خداوند محبت و ولایت و اطاعت ما را بر شما واجب کرده است؛ پس هر کس از ماست، به ما اقتدا کند. روش و منش ما این‌هاست: تقوى، تلاش و کوشش، اداى امانتِ نیکوکار و گنهکار، و صله رحم و گرامیداشت میهمان و گذشت از خطاکار. و کسى که از ما پیروى نکند، از ما نیست.
همان‌طور که در جمعه های گذشته اشاره شد یکی از وظایفی که در حوزه تکالیف فردی منتظران باید مورد توجه قرار بگیرد تقویت رابطه عاطفی با امام است.
حدیثی که در آغاز این نوشتار از امام صادق (ع) تقدیم شد ناظر به همین مسئله است. استراتژیست های بزرگ دنیا از دیرباز در مورد بهترین شیوه‌های حفظ حاکمیت، مباحث و نظریاتی داشتند.
سلطه بر آب و خاک یا سلطه هوایی و برتری تسلیحاتی و … نمونه هایی از این نظریات است. اما اسلام به ما آموخته است که مهمتر از همه این موارد، سلطه بر قلب ها است. اگر انسان‌ها از روی عاطفه جذب یکدیگر شوند، پیوندشان ناگسستنی می‌شود. حاصل این جذبه عاطفی، اقتدای به محبوب است که در کلام امام صادق (ع) دیده می‌شود.
اگر رابطه عاطفی ما و اهل‌بیت (ع) تقویت شود، اقتدا و تأسی هم به دنبال آن خواهد آمد. این تأسی، به همراهی و هم رنگی با اهل بیت (ع) منجر می‌شود که مواردی از آن را امام صادق (ع) بیان می‌فرمایند.
طبق بیان حضرت، خداوند تبارک‌وتعالی دوستی، محبت و ولایت ایشان را بر مردم واجب کرده است که به دنبال آن اطاعت آن‌ها نیز بر شیعیان واجب است و هر کسی که خودش را از ایشان بداند باید به این انوار مقدس اقتدا کند.
هرکس که ادعای دوستی امام زمان (عج) را دارد باید در رفتار و زندگی فردی و اجتماعی خودش به گونه‌ای حرکت کند که معلوم باشد مقتدایش امام زمان (عج) است.
نکاتی که امام صادق (ع) بیان می فرمایند، عبارتند از: پارسایی از گناه، اجتهاد و روحیه تلاش و کوشش و امانت داری نسبت به همه ی انسان ها.
بنابرآنچه از روایت امام صادق (ع) فهمیده می شود، یکی از وظایف هر منتظری، دوست داشتن امام زمان (عج) است و این دوستی را باید ابراز کند. ادعیه و زیارتنامه هایی که برای ایشان می خوانیم، بیان یک نوع ارادت و دوستی به محضر مبارک آن حضرت است.
محبت، جواب محبت
در این روایت، امام صادق (ع) می‌فرمایند: خدا محبت ما را بر مؤمنین واجب کرده است. سؤال این است که اصلاً چرا ما باید ائمه (ع) را دوست بداریم؟ چرا محبت این انوار مقدس واجب است؟
محبت، یک رابطه ی دو سویه است؛ یعنی اگر کسی ما را دوست دارد، ما هم متقابلاً باید به او محبت کنیم این منطق قرآن است که:
هَل جَزَاءُ ٱلإِحسَانِ إِلَّا ٱلإِحسَانُ — آیا پاداش نیکی به جز نیکی است؟
در نظام خلقت مهربان ترین انسان‌ها رهبران الهی بوده‌اند. محبت انبیا و اولیا همواره نه تنها انسان ها بلکه شامل حال همه مخلوقات خدا بوده است. برجسته‌ترین اسوه رأفت و مهربانی، رسول خدا (ص) است و پس از ایشان زمین مهربان تر از ائمه معصومین (ع) به خود ندیده است. در عصر غیبت نیز اسوه و الگو و شاخص مهربانی نسبت به عموم انسان ها، وجود مقدس حضرت ولی‌عصر (عج) است. در حکایات تشرف بزرگان به محضر حضرت بسیار بیان شده که وقتی بر امام وارد می شدند، ایشان در حال دعا برای عموم انسان‌ها و خصوصاً شیعیان بوده اند. آیا سزاوار نیست که ما به یاد امامی باشیم که همواره به یاد ما است؟!
رابطه انسان ها براساس میزان محبتی که نسبت به هم دارند تعریف می‌شود؛ این پرسش را باید از خود بپرسیم که آیا روا نیست امامی که ما را بیش از خودمان دوست می دارد را، بیش‌تر از خود دوست بداریم؟
در پرتو این محبت زایدالوصف امام به شیعیان، ولایت شکل می گیرد و بعد از آن انسان می‌تواند مدعی شود که وارد دایره دین شده است. قرآن کریم در این‌باره می فرماید:
یَأَیُّهَاٱلَّذِینَءَامَنُواْأَطِیعُواْٱللَّهَ‌وَأَطِیعُواْٱلرَّسُولَ‌وَأُوْلِی‌ٱلأَمرمِنکُم
اى کسانى که ایمان آورده اید، از خدا اطاعت کنید و از رسول و اولوالأمر خویش فرمان برید.
این اطاعت، انسان‌ها را به ساحل نجات و سرمنزل مقصود خواهد رساند. قسمت نخستِ حدیث، اشاره به دوستی و محبت امام به عنوان یک اصل در زندگی دارد و در آن حوزه عاطفه ما نسبت به امام تعریف می شود.
قسمت دوم را به نوعی می توان به منزله ی جواب شرط دانست؛ به این معنا که، هر کسی که به اهل‌بیت علاقه‌مند است و آن‌ها را دوست می دارد باید به ایشان تأسی و اقتدا کند؛ زیرا واضح است که ابراز محبت بدون تبعیت از فرامین امام معصوم، ادعای گزافی بیش نیست.
این محبت باید شکل جامع تری به خود بگیرد و سیمای تکامل‌یافته خود را نشان بدهد. یک بُعد محبت، به زبان آوردنِ آن است که در گفتار انسان ظهور می کند. شکل دیگر محبت، محبت قلبی است. اما کامل‌ترین شکل محبت آن است که در رفتار انسان متجلی شود؛ یعنی ما باید در رفتار عشق به محبوب را نشان بدهیم.
محبت رفتاری یعنی آن که کاری نکنیم که خاطر ایشان را آزرده کند. اگر انسانی به پدر و مادر و یا عزیزی اظهار محبت کند باید در سلوکش، محبت دیده شود. کسی که با بیان خود اظهار دوستی کند اما در عمل، خاطر محبوب را نگران کند نمی تواند صادق باشد. این قاعده در بندگیِ خدا هم جاری است. بنده ای که نماز می خواند و عبادت الهی را انجام می‌دهد اما در عمل کار هایی از او مشاهده می‌شود که خداوند نمی پسندد و راضی نیست، محبتش کامل نیست.
امام صادق (ع) در قسمت پایانی حدیث شکل کامل محبت را این گونه بیان می فرمایند که هر کسی ما را دوست می دارد باید از ما پیروی کند و شئونی که ما برای خود برگزیده‌ایم را در جان خویش بارور سازد.
اولین شأن، ورع است. ما رهبران الهی نافرمانی خدا را نمی کنیم و هر کسی که ادعا می کند ما را دوست می دارد باید ورع داشته باشد.
شأن دوم، اجتهاد است. ائمه (ع) مظهر تلاش و کوشش و فعالیت بوده اند. کسانی که ائمه را دوست می دارند، باید انسان هایی تلاشگر و فعال باشند. خدا از هر کسی در حد توانش تلاش می خواهد؛ به همین دلیل در قرآن می‌فرماید:
لَا یُکَلِّفُ ٱللَّهُ نَفسًا إِلَّا وُسعَهَا — خداوند از هرکس در حد وسعش انتظار دارد.
هر انسانی در حد وسع و بضاعتی که دارد باید تلاش کند تا در مسیر بندگی خداوند از امکاناتی مانند ثروت، علم، آبرو، قدرت، قلم و …که در اختیار دارد بهره ببرد.
سومین منزلتی که ائمه برای خود قائل هستند امانت داری است. به تعبیر امام صادق (ع)، اهل‌بیت (ع) مظهر امانت داری هستند؛ چه صاحب امانت نیکوکار و چه کافر باشد. کسانی که دوستدار اهل بیت هستند هم نباید خائن در امانت باشند.
توجه به این نکته ضروری است که دو دسته امانت می توان تصور کرد؛ امانت مادی و امانت معنوی. امانت مادی همین اشیایی است که گاهی اوقات در اختیار ما قرار می گیرد؛ منزل، وسیله نقلیه و … که گاه شکل مالکیت به خود می‌گیرد و ما چنین می‌پنداریم که این اموال از آن ما است. این اموال در واقع امانت هایی است که چند صباحی در دست ماست و بعد هم باید آن را به دیگران بسپاریم و برویم.
امانت‌های معنوی مانند قرآن، نماز، ولایت، فرزندان و عمری که خداوند به هر یک از ما داده است. کسانی که در حفظ امانت معنوی موفق هستند در امانت های مادی هم امین هستند و خیانت نمی کنند.
