باید توجه داشت ظهور امام زمان(عج) دارای شرایطی است. شرایط اساسی ظهور را میتوان در دو مورد خلاصه کرد:
۱٫ یاران شایسته و کارآمد: برای اینکه قیام ثمربخش باشد، باید افرادی باشند که اوامر امام زمان(عج) را دقیقاً و همانگونه که ایشان میخواهند، انجام دهند؛ یعنی افرادی عالِم و آگاه و در عین حال اهل تقوا و اخلاص باشند که از موقعیت خود سوءاستفاده نکرده، به حقّ ولایت و جایگاه بلند امامت در مجموعهی هستی، شناخت داشته و این شناخت، آنها را مطیع و گوشبهفرمان حضرت قرار دهد. زیرا آنها میدانند سخن امام، سخن خدا، و اطاعت از ایشان، اطاعت از خداست. آنان، مانند مولایشان، افرادی شجاع و مردانی پولادین هستند. فداکار بوده و جان خود را سپر بلای مولای خود میکنند. با تمام وجود از امام(ع) اطاعت کرده و در خدمت ایشان هستند و خود را وقف آن حضرت مینمایند. امام صادق(ع) میفرمایند: «آنان مردانی هستند که گویی دلهایشان پارههای آهن است»[۱].
- آمادگی عمومی: از آنجایی که حکومت حضرت مهدی(عج)، جهانی است، باید با نیاز و پذیرش عمومی همراه باشد. اگر یاران امام(ع) در خدمت ایشان و مطیع دستورات حضرت باشند اما اقبال عمومی نباشد و حاکمیت ایشان را نپذیرد، قیام و حرکت حضرت، اثری نخواهد داشت. به عبارت دیگر، مردم جهان باید به قدر کافی تلخی این وضع نابسامان و بیعدالتیها را بچشند و نارسایی و ضعف قوانین بشری را برای اجرای عدالت اجتماعی درک کرده و بدانند باید انسانی الهی باشد تا بتواند همهی نابسامانیها را برطرف کند. شوق درک حضور امام، زمانی به اوج میرسد که بشر با تجربه کردن دولتها و نظامهای مختلف بشری، به این حقیقت برسد که تنها نجاتدهندهی عالم از فساد و ظلم، حجتّ خدا، حضرت مهدی(عج) است و یگانه برنامهای که حیات پاک و طیبه را برای انسان به ارمغان میآورد، قوانین الهی است. بنابراین با تمام وجود، نیاز به امام را درک کرده و به دنبال این درک، برای فراهم شدن زمینههای ظهور حضرت تلاش کرده و موانع را از سر راه برمیدارند. در این زمان است که فرج و گشایش فرا خواهد رسید. پیامبر گرامی اسلام(ص) در توصیف دوران پیش از ظهور میفرمایند: «(زمانی میرسد) که انسان مؤمن هیچ پناهگاهی نمییابد که از شرّ ظلم و تباهی به آن پناه ببرد (در آن زمان)، خداوند عزّوجلّ، مردی از خاندان مرا برمیانگیزد»[۲].
بنابراین وجود آمادگی، از شرایط بسیار مهم برای ظهور مُصلح کل است و به وسیلهی آن، حرکت، به نتیجهی مطلوب خواهد رسید. پس مردم باید واقعاً طالب حضرت بوده و منتظر حکومت مهدوی باشند و برای اجرای عدالت از چیزی دریغ نکنند و برای برقراری آن، سرمایهگذاری کنند. این اتفاق زمانی میافتد که مردم از یکسو بدانند تنها راه نجاتشان برقراری عدالت و معنویت است و از سوی دیگر، به این علم خود عمل کنند؛ یعنی عملاً برای برقراری عدالت، تلاش نمایند. باید بدانیم، امر ظهور، زمانی محقق میشود که همه از عمق جان، خواهان عدالت، امنیت اخلاقی و روانی و رشد و شکوفایی معنوی باشند.
[۱] بحارالأنوار، ج۵۲، ح۸۲، ص۳۰۸
[۲] معجم احادیث امام مهدی (عج)، ج۱، ح۱۳۲